Kuala Lumpur is voor ons een fantastische hub, steeds weer.
We zijn er kort (ditmaal een week) en reizen dan weer door. Bijvoorbeeld omdat een volgende vlucht later beter geprijsd is.
Omdat we de stad zo goed kennen, voelt deze plaats als thuiskomen. Zeker na Sumatra is het comfort in KL fantastisch. We genieten volop!
10 jaar reizen we nu. En in de 10 jaar heb ik bergen aan schoolgerelateerde vragen beantwoord.
Hoe doe je het met groep 3 als ze moeten leren lezen en schrijven? Hoe doe je het met de musical? Met de CITO toets? Je gaat toch niet als ze in de 1e van de Middelbare zitten? Veel Universiteiten kijken naar de PTA punten uit 5 VWO, besef je wel dat je kind misschien niet aangenomen wordt als je dit jaar gaat?
Het is niet makkelijk om een koers te varen die veel vragen oproept. De constante stroom aan vragen hebben me zo nu en dan uitgeput. Maar altijd heb ik het vertrouwen gehad dat het goed komt.
En nu zijn we zover dat we een dochter hebben, die eindexamen (VWO) gaat doen terwijl ze geen les krijgt en alles zelfstandig zal voorbereiden.
Althans… dat dachten we.
Vanuit een innerlijke gedrevenheid heeft Dagmar in de zomervakantie van 2018 vooruit gewerkt aan haar Final Thesis met als onderwerp ‘How to increase the profit of my company?’ Het onderwerp staat zeer dicht bij haar belevingswereld en van het onderzoeksproces heeft ze veel geleerd waar ze in de praktijk mee verder kan. Het geheel heeft ze afgerond. Ook bij andere vakken heeft ze vooruit gewerkt; ze wil zo snel mogelijk klaar zijn met de middelbare school. In doorstuderen heeft ze totaal geen interesse; ze wil reizen en haar eigen bedrijf meer vormgeven.
Ik denk terug aan het gesprek dat we voor deze reis hadden met de zeer toegankelijke directrice van de middelbare school en de man van het Examenbureau. Wim, Dagmar en ik zitten samen aan de grote tafel in de directiekamer. “Ik vertrouw het liefste op mezelf en daarom zou ik graag in de 5e examen doen in Scheikunde, Wiskunde, Natuurkunde en Biologie,” horen we Dagmar zeggen. “Dan kan ik me focussen. Dat vind ik fijner dan me op zoveel vakken tegelijk te richten. Ik wil geen Centraal Examen via school maar een Particulier Staatsexamen.”
De zeer betrokken medewerker van het Examenbureau stuurde ons na dat gesprek een mail met daarin de woorden: “Niet veel leerlingen in Nederland is dit ooit op deze manier gelukt. Ik ben heel benieuwd. Als alles achteraf gelukt blijkt te zijn dan kunnen we het hele onderwijs overboord gooien.”
In November 2018 vertrokken we en in januari 2019 is Dagmar nagenoeg klaar met 5VWO voor de 4 vakken. Volgens haar planning zou ze eind maart klaar zijn met 6VWO waarna ze tot het examen in mei alles zou gaan herhalen. Het ging prima.
En toen kregen we half januari een mail van de middelbare school :
Beste Dagmar,
Beste familie,
We vallen maar meteen met de deur in huis. We hebben slecht nieuws: jouw huidige leerroute is door het ministerie toch afgewezen. Het DUO (het ministerie) had het staatsexamen niet mogen toekennen… Dagmar, jij ben de eerste in Nederland die deze speciale route aanvraagt. Dit is geen vrijgemaakt pad, zoals je merkt. De school staat 100% achter je maar helaas blijkt ook Nederland nog te klein voor leerlingen zoals jij.
Helemaal in paniek mailt Dagmar de school terug. ‘Ik was al zover, ik had ook echt het gevoel dat ik het zou gaan halen…’
Nadat we enkele dagen nagedacht hebben over onze mogelijkheden, gaan we mee met de oplossing die de school Dagmar biedt. De school heeft zich in allerlei bochten gewrongen om het Staatsexamen door te laten gaan maar dit lukte gewoonweg niet. Ze gaat gewoon weer Centraal Examen doen, ze kan gewoon blijven reizen (ook in 6VWO) en er zal een aangepast verplicht PTA (Programma voor Toetsing en Afsluiting) voor haar worden aangevraagd.
Het is even omschakelen (ook praktisch; ze heeft geen boeken bij zich die ze nu ineens weer wel nodig heeft). Ze is haar zelfstandigheid deels kwijt omdat ze weer moet afstemmen met leerkrachten. In plaats van de hele dag blokken, komt er weer tijd voor andere dingen. De brommertocht door Sumatra hadden we niet kunnen maken als ze zoveel had moeten leren.
Jade (VWO1) en Sam (VMBO-t 2) ronden toetsweek 2 ook goed af. Ik heb rond de toetsweken regelmatig contact met de leraren en stuur alle gemaakte toetsen door. Wat school betreft gaan we verder zoals we bezig zijn en krijgen de kids in maart de volgende toetsweek 3.
Vooraf is afgesproken dat toetsen dienen ter bijsturing indien er hiaten zijn. De toetsen tellen dus niet mee maar dit maakt voor onze kinderen niet uit. Ze doen wat ze moeten doen. De motivatie om bij te blijven zodat ze bij terugkomst gewoon weer mee kunnen, is voldoende.
“Ik wil jullie even allemaal zeggen dat ik vind dat we het goed doen. We zijn overal blij mee, zelfs met de meest simpele dingen,” zegt Sam terwijl we aan het ontbijten zijn. Hij gaat verder: “Ik zie een stukje mais tussen mijn rijst en denk ‘Yes, lekker, mais.’ Het is eigenlijk gek dat ik daar al blij mee ben.”
Drie pubers van 13, 14 en 17. Ze slapen samen op één kamer, regelmatig samen in ‘one double bed.’ Ze studeren samen, hebben ideeën en maken plannen. Ze komen elkaar de hele dag tegen.
‘Hello, we have your 2 motorbike. We like to rent longer, is that ok?’ app ik enkele dagen later naar de owner van de brommers. ‘Is good you can rent the motor bike as long as you want it.’
En zo worden enkele dagen, enkele weken!
19 dagen, 650 km lang zitten Jade en Sam dicht tegen elkaar aan op de brommer. Ze spreken af wie naar links kijkt en wie naar rechts omdat anders de helm teveel stoot. En wie de voetsteuntjes gebruikt. En wanneer ze wisselen van kijkrichting.
Als je zo dicht op elkaar leeft, moet je alles wel afstemmen. En dat gaat ze goed af. Ze zijn het gewend. Op de een of andere manier weten ze altijd wel hun eigen ruimte te vinden.
Alledrie zijn ze enthousiast over de Aziatische Nasi Goreng als ontbijt. Wij wat minder van de dagelijkse witte vierkante sneetjes brood en het in teveel olie gefrituurde ei. “Ja Sam,” antwoord ik, “jullie zijn érg makkelijk en heel tevreden. We zijn heel blij met hoe jullie alles doen.”
Dagmar vindt het geweldig op Sumatra. “Ik ga hier zeker terug. Ik vind het hier zó gezellig! Ik ga het hier écht missen.” Overal spelen jongeren gitaar en zingt men samen. Dagmar (en Jade tegenwoordig ook) leggen makkelijk contact en genieten daar ook van. Binnen no time zingen ze favoriete Indonesische nummers mee. Je ziet hier geen ‘show off’ bij de jeugd. Het is allemaal heel relaxed. Dagmar voelt weer tijd om mensen te ontmoeten en daarna via Instagram contact te houden. Deze vrijheid kan ze nemen omdat het niet doorgaan van haar Staatsexamen haar weer veel ruimte geeft.
Wim en ik vinden het op Sumatra toch soms wat moeilijker om tot ontspanning te komen na een lange tocht. Vermoeid kom je dan aan in een dorpje en dan hoop je op een hotel met werkende warme douche, een wc met sproeier of wc papier (ipv schepbakje) en een werkplek. De informatie op booking.com klopt veelal niet.
Maar als we dan eenmaal voor enkele dagen gesetteld zijn, dan komt alles steeds goed. We maken dagtochten naar heerlijke hotsprings, vulkanen, oerwoud of grotten. Van school en werken komt minder terecht maar dat halen we later wel weer in.
Handdoeken, warm water voor onze Nescafé, een warme deken, onze melk in hun koelkast. Reviewers op Tripadvisor hebben zoveel niet bereikt wat zo makkelijk wel kan worden opgelost als je maar vraagt. Wat voor een lokale bewoner normaal en comfortabel is, is dat voor ons soms niet. Gewoon vragen of uitleggen wat je bedoelt en ze helpen je.
De mensen zijn zó hulpvaardig, vrolijk gestemd en vriendelijk, daar loopt mijn hart van over. Dit eiland heeft veel indruk op ons gemaakt. Deze bevolking – jong en oud – heeft tijd, ruimte en buitenlucht. Geen opgefokte mensen, drammerig getoeter of zichtbare stress.
“Ik moet bijna huilen,” zegt Dagmar, “het is hier zo fijn. Ik pas hier helemaal.”
Ja, ’t was soms zwaar, lang, nat, te hard, te vies …
Deze reis was er eentje terug in de tijd. We hebben – al rijdend – stil gestaan.
We zijn een bezienswaardigheid. Het aantal Westerse toeristen is op één hand te tellen. We zijn ook nog eens ‘een van hen’ omdat we met kinderen reizen én met vijven op twee brommers door plaatsen rijden waar men niet vaak een toerist zal zien.
Men is hier dol op Selfies. In restaurants, op straat of in het park, oud en jong, het maakt niet uit. Daarna lopen ze giechelend weg.
Ook vraagt men of wij foto’s van hén maken. Chauffeurs stoppen of markt lui gaan er speciaal voor zitten.
We maken de foto, laten deze aan hen zien waarna zij en wij samen lachen om de foto.
Na ons luxe verblijf in de flat in Maleisië, is het even omschakelen op Sumatra. We missen de vanzelfsprekendheid van een goede koffiezaak of restaurantjes in de buurt. Wat we niet missen is de vervuiling van een land met flatgebouwen, constructiewerk of snelwegen.
Sumatra is nog zó puur. Het is gewoonweg prách-tig.
In het plaatsje TukTuk aan het kratermeer Lake Toba verblijven we in een origineel Batak huis. 99% van de bewoners is Christen. Ooit was dit dorpje een ontmoetingsplaats voor hippies maar tegenwoordig is het dorp zo goed als uitgestorven met een enigszins vreemde sfeer door de vele leegstaande hotels. 80% van de toeristen blijft weg door berichtgeving over Tsunami’s, uitbarstende vulkanen, landverschuivingen en rampen met veerboten. Er is nauwelijks handel voor de bewoners.
Nadat we onze geest en lijf gereset hebben, kunnen we genieten van de rust. Nog nooit heb ik ergens geslapen waar het zó stil is. De omgeving is ideaal voor Sam en Jade die toetsweek hebben. Er wordt veel geleerd en alle gemaakte toetsen worden doorgemaild naar de school in NL.
Het huis heeft een prachtig uitzicht op het meer. Er is een zwembadje, moestuin, babykonijntjes en kano’s. De Nederlandse eigenaar blijkt een onderlegd man. Zelfs Koning Willem Alexander is door deze man opgeleid in Watermanagement. Na een afsluitend ‘diner aan huis’ laten we de koffers ergens achter. Met één setje reservekleding per persoon en onze laptops, iPads en zwemkleding, rijden we op de bonnefooi – op twee brommers – aan!
“Hier heb ik echt geen zin meer in hoor, ik word te oud!” zegt Wim. We zijn nog maar net met de brommer vertrokken of het begint te regenen. “Hier was ik al bang voor, vanaf 12.00 uur is er regen voorspeld en dat iedere dag.“
Na wat schuilen, even rijden – er is helemaal niets in de omgeving behalve natuur – stoppen we voor een huis.
Een prachtig meisje komt naar buiten. Met handen en voeten komen we erachter dat ze 12 jaar is. Ook haar ouders komen naar buiten. Wij staren naar hen, zij naar ons. Ze blijken 6 kinderen te hebben en een kleinkind.
Jade haalt haar speelkaarten onder het brommerzadel vandaan. “Shall we play?” Het meisje knikt. Na even oefenen heeft ze het spelregels door. Ook Dagmar gaat meedoen.
“En nu?” vraagt Sam, “we kunnen hier toch niet de hele tijd blijven. Dat vinden die mensen niet leuk. “
“Jawel,” zeg ik, “je ziet aan de mensen dat ze het wel leuk vinden. Het regent zo erg Sam, wat kunnen we anders?”
In de hele omgeving lijkt niets te doen. We zien alleen dit huis en een huis ernaast en verder helemaal niets behalve een prachtige natuur. De buurman is aangeschoven en filmt het hele tafereel zeker 15 minuten lang met zijn oude mobieltje.
Op een gegeven moment worden we uitgenodigd om naar binnen te gaan. We krijgen een deken want het is echt koud, we hebben helemaal geen warme kleding bij ons!
“Coffee?” vraagt de moeder. Gelukkig heb ik zelf wat Nescafé bij me en haal dat ook uit de brommer. Zij zorgt voor het warme water, ik voor de koffie. We lachen naar elkaar. Een oudere dochter arriveert ook. Ze spreekt een heel klein beetje Engels. Ze legt via Facetime contact met een zus in Jakarta om het hele tafereel te delen.
Intussen blíjft ’t regenen. Niet een beetje, maar heel hard. We zijn al bijna 2 uur hier! Het meisje, Jade en Sam nu ook, zitten nog steeds te kaarten.
Wim heeft inmiddels papieren kleingeld uit verschillende landen aan de man des huizes gegeven. Hij is er zó ontzettend blij mee en blíjft de briefjes bestuderen. Hij biedt ons zijn enige regenjas aan. Die nemen we uiteraard niet aan.
“Wat nu, we zullen toch écht verder moeten,” zeg ik. Ontmoedigd kijken we naar de regen terwijl we naar buiten lopen om te vertrekken. “We worden hartstikke ziek zo,” zegt Wim.
En dan gebeurt het ongelooflijke !
Het oudere meisje wijst naar de regenjas van haar vader en dan naar het huisje van de buren. Het blijkt een miniscuul winkeltje te zijn! En ze verkopen …. regenjassen! We schieten in de lach en komen he-le-maal niet meer bij. Na úren schuilen!
En zodra we op de brommer zitten … stopt de regen! Ik kom he-le-maal niet meer bij van het lachen!
Als je reist, moet je flexibel zijn. Zeker als je op twee brommers ’s ochtends aanrijdt en niet weet waar je ’s avonds slaapt.
Hieronder wat ervaringen van de afgelopen week:
Regen, kou en dan verlang je naar het moment over 20 km dat je het tentje bereikt voor een koffie break … blijkt er geen tentje te bestaan!
En in het enige hotel dat er is:
Het gevoel dat er beestjes kruipen op je matras
Ondefinieerbare vlekken op de lakens
Wc knopjes en deuren die je liever niet aanraakt
Vochtige kussens
Muren met meer schimmel dan witte muur
Spontaan overgeven tijdens het tandenpoetsen als je naar het afvoer putje kijkt
Herrie van brommers, startende minibusjes (om 05.00 uur) en trucks die voorbij razen
Blaffende honden, muggen, krolse katers en kraaiende hanen
Een spontaan verschijnende kakkerlak als je naar de wc gaat ’s nachts
Een telefoon die afgaat omdat je m niet stil hebt staan – tijdsverschil vergeten-
Kei luide muziek
Hoge decibel luidsprekers van de moskee
Een lekkende waterboiler (die op het dak van het hotel staat) lekt urenlang midden in de nacht, en het water valt net naast jouw slaapkamerraam op de grond.
Geen WIFI
Leuk joh, reizen!
Maar natuurlijk is alle afzien niet voor niets. En het is maar tijdelijk.
Omdat we geen haast hebben en geen vooropgezet plan, maken we de mooiste dingen mee. De mensen zijn zó verschrikkelijk aardig. Echt overal waar we komen, zwaait men naar ons of wil met ons op de foto. Dagelijks treffen we wel ergens een bruiloft. We worden overal uitgenodigd en hebben alle rust om met mensen te praten, erbij te komen zitten of tips van de lokale bevolking op te volgen. Met onze brommers zijn we enorm flexibel.
Deze trip is een van de mooiste die we gemaakt hebben tijdens al onze reizen.
We lopen over een kermis in Penang, Maleisië. “Kijk eens hoe opvallend,” zeg ik, “het zijn wéér de Chinezen die het geld verdienen. Zij zijn degene die achter de kassa zitten, het geld innen. Probeer maar eens een Maleisiër te spotten in die rol.” Hoe langer we in Azië verkeren, hoe opvallender de rol van de Chinees wordt.
De bevolking van Maleisië is een mix van Malay, Chinese Malay en Indian.
Alle overheidsbanen worden ingevuld door de Islamitische Malay. De meeste Malay zijn dus ambtenaar. Mocht Trump hier aan de macht zijn, dan had een groot deel van de Islamitische bevolking nu geen inkomsten.
De Indiër zie je vooral als bewaker, portier of schoonmaker werken.
En je hebt de Chinese Malay. Deze Chinezen zijn geboren in Maleisië, spreken vele talen uitstekend (Chinees, Kantonees, Engels en Maleisisch / Indonesisch) én zijn gebóren handelaren. De Chinees domineert het economische hart van het land.
De Chinezen werken ontzettend snel en praktisch. Dat weten we natuurlijk wel maar hier in Maleisië zijn we toch weer verbaasd: 3 dagen voor de officiële opening van een nieuwe vestiging van koffieketen ‘Coffee Bean’ hier om de hoek was de zaak nog één bouwput van cement, zonder vloer, draden electra, zonder stucwerk, zonder verfje. 3 dagen later zaten er tientallen mensen koffie te drinken; de zaak zag er prachtig uit.
De Condo (een luxe appartement met alle voorzieningen) waar wij nu tijdelijk in wonen wordt voornamelijk bevolkt door Chinezen. Dit hele land staat vol met dit soort luxe flats en woningen waarvan een fractie helaas wordt bewoond. De meerderheid is in bezit van Chinezen en staat grotendeels leeg. Maar men blíjft bouwen want waar moet men anders met zijn of haar geld naartoe?
Ik denk terug aan een gesprek dat we in China hadden met een Nederlander. “Al die Chinese jonge kinderen die je hier ziet rondlopen hebben ieder stuk voor stuk minimaal 50.000 euro op hun rekening nog voor ze iets hebben hoeven doen. De meesten hebben vele malen meer. Ze weten van gekkigheid niet meer wat ze met het geld moeten doen.”
Gesprekken met Grab chauffeurs (óveral zie je Grab) geven ons een idee hoe men denkt. “The goal of the Chinese in this country is to give each of their children their own house.”
En terugdenkend aan onze tijd in Cambodja wisten we toen ook al niet wat we zagen. Duizenden arbeiders uit China werden overgevlogen om grote hotels, flatgebouwen en Casino’s neer te zetten voor Chinese vastgoedmagnaten. Geen ene Cambodjaan werd er beter van.
Wim stuurt me eind 2018 een tweet van Floortje Dessing door. Bijzonder om na 15 jaar weer in Cambodja te zijn!Veel veranderd in die tijd; vooral opvallend is de giga Chinese invloed die met het grote geld in dit land gepompt word, zoals in zoveel landen waar ik kom. Zou ook eens een programma over moeten komen.
Niet alleen in Amsterdam maar ook in Eindhoven zie je steeds meer Chinezen die huizen kopen en verhuren. Chinezen mengen zich in elektriciteitscentrales en gastransport. China is niet meer het land dat ooit alles kopieerde. Het land heeft inmiddels zó veel geld dat ze voorop lopen in innovatie. Wereldwijd krijgen ze steeds meer macht.
Wij Nederlanders hebben geen idee hoe klein ons land eigenlijk is en hoe ver de invloed van China reikt.
Het leven lijkt hier enigszins op NL. Werken, studeren, brainstormen, Erica op reis, Ik vertrek, Shark Tank of het gedownloade nieuws kijken.
Tijdens de lunch praten we vaak over vele onderwerpen. Het Onderwijs (Mieke), CO2 veroorzaakt geen klimaatverandering (Wim), Nieuwe Turnkunstjes (Jade), Games (Sam) en Inspiratie (Dagmar).
Het grote verschil is dat ik nauwelijks huishoudelijk werk hoef te doen, we ’s avonds veel uit eten gaan, de zon schijnt en het zwembad recht voor onze neus ligt. Daarnaast zijn we 24/7 samen.
“Hier, ik heb het krantje voor je meegenomen,” zegt Wim nadat hij bij de 7-Eleven boodschappen heeft gedaan. Heerlijk, het krantje!
Het nieuws in de NewStraitsTimes bericht over dezelfde onderwijs zaken als het NL-se nieuws. ‘Will scrapping Exams make a better education system? of ‘Students must be taught how to develop their emotions’ of Exams axed to make pupils creative, motivated’ of ‘Teachers will discover potential ensure that pupils enjoy going to school.’
We leren veel door het lezen van de krant. Zo zien we veel ‘public auctions’ – veilingen – omdat de huizenmarkt hier in het slob zit. Europa neemt geen palmolie meer af. En is Maleisië een seculiere staat?
We leren ook door te praten met personeel, Grab drivers, bewoners van onze flat, het kijken naar mensen, het inhaleren van verschillende culturen, het gewoon hier mogen zijn.
Morgen vliegen we naar Sumatra waar we een huis aan het Toba meer hebben gehuurd bij een Nederlandse eigenaar. We hebben er zin in!
We zijn dankbaar voor dit leven.
